تمیز کردن و روغن کاری الکتروموتور

تمیز کردن و روغن کاری الکتروموتور ها

این مطلب برگرفته از کتاب بازپیچی الکتروموتور ها به تالیف علی عراقی میباشد.

اجزای الکتروموتور مانند سیم پیچ های روتور و استاتور در الکترو موتور ها دارای مقاومت اهمی هستند و در هنگام عبور جریان الکتریکی از سیم پیچ ها ، بخشی از انرژی الکتریکی به شکل حرارت از بین می رود. از طرف دیگر هسته ی آهنی و پوسته فلزی الکترو موتور همواره در میدان متغیر مغناطیسی قرار دارند،لذا مقداری از انرژی الکتریکی به صورت تلفات هیسترزیس و تلفات فوکو ، که به تلفات هسته معروف است از بین می رود.

تلفات اهمی و تلفات هسته باعث افزایش دمای موتور می شود. افزایش بیش از حد دمای موتور،کارکرد موتور را دچار اشکال میکند از این رو لازم است حرارت تولید شده و موتور تهویه شود.

تهویه الکتروموتور ها اغلب توسط پروانه صورت میگیرد بدین منظور روی محور روتور ، فن هایی تعبیه می شود که به هنگام کار موتور جریان هوا را در داخل موتور الکتریکی بر قرار کند و باعث خنک شدن گردد.

وجود گرد و غبار و خاک و رطوبت هوا باعث می شود که قسمت های داخلی و خارجی موتور پس از مدتی کار کردن،جرم بگیرند. جرم هایی که در قسمت های مختلف الکتروموتور ها مینشیند موجب خشک شدن یاتاقان ها و بلبرینگ ها شده و سبب می شود که موتور خوب خنک نشود لذا سرویس هایی برای تمیز کردن و روغن کاری موتورها منظور می کنند که انجام به موقع آنها عمر مفید موتور را افزایش می دهد.

سرویس و بازرسی منظم شرایط الکتروموتور

 

سرویس روزانه و هفتگی و سالیانه الکتروموتور

 

در سرویس های روزانه باید اولا بدنه خارجی موتور را بازدید کرد،آنگاه قبل از راه اندازی فن ها را حرکت داد و از سالم بودن فن ها و قسمت های خارجی الکترو موتور اطمینان حاصل کرد و پوسته را نیز تمیز کرد و پس از راه انازی مقدار جریان و ولتاژرا کنترل نمود سپس در صورت مشاهده هرنوع عیب،بلافاصله موتور را خاموش نموده و در صدد رفع عیب برآمد.

هنگام سرویس های هفتگی ضمن بازدید قسمت های خارجی،باید یاتاقات ها بوش ها و بلبرینگ ها(بیرینگ)را بازدید کرد و در صورت گشادی بیش از حد بوش ها یا مشاهده سر و صدا در کار بیرینگ ها ، آنها را تعویض نموده و روغن کاری کرد.

برای سرویس سالانه، موتور باید کاملا شست و شو داده شود و بر اساس دستور العمل های دفترچه ی راهنما قطعات سفارش شده تعویض گردد و روغن کاری و گریس کاری کامل انجام شود.

شست و شوی موتورها

برای شست و شوی موتور ها باید قطعات موتور را جدا کرده و با فشار باد (کمپرسور) گرد و خاک آن ها را گرفت سپس قطعات را در داخل یک تشت قرار داد و آن ها را با آب گرم شست. اگر قطعات بیش از حد چربی داشته باشند با حلال های چربی مانند مواد شوینده از مشتقات صابون شست و شو انجام میگیرد.

در بعضی مواقع هم از گازوییل برای شستن استفاده میکنند که در این صورت مواد لاستیکی به کار رفته در ساختمان موتور ها نباید با گازوییل تماس داشته باشند.

مایع شستشوی سیم پیچ

برای تهیه مواد شستشوی لوازم الکترونیکی و مکانیکی باید به قابلیت آنها به از بین بردن گرد و غبار و سایر آلودگی های مخرب مانند روغن ها دقت کنید. سازگار بودن با محیط زیست یکی دیگر از ویژگی های مایع و مواد شیمیایی تمیز کننده است. باید دقت کنید که مواد شستشو بعد از تمیز کاری اثری از خود بر روی سیم ها به جای نگذارند

روغن کاری الکتروموتور

برای کاهش اصطکاک در یاتاقان ها ،بلبرینگ ها و بوش ها بایستی الکتروموتور روغن کاری شود.بدین منظور معمولا از روغن موتور والوالین و گریس استفاده می شود.

اثرات استفاده از روغن یا گریس آلوده

ذرات معلق در روغن شروع به پوسته کردن قطعات ریز فلز در بلند مدت میشوند. این تکه های ریز فلز به آلودگه های موجود اضافه میشود و در نتیجه چرخه ای از سایش و آلودگی بیشتر ایجاد میشود . در نهایت این اتفاق بر عملکرد الکتروموتور تاثیر میگذارد و باعث آسیب دیدن بلبرینگ ها و از کار افتادن دستگاه میشود. الودگی روغن یا گریس در نهایت شما را مجبور به تعویض بلبرینگ و سایر قطعات آسیب دیده میکند.

همچنین بخوانید : 8 نکته مهم در عملکرد گریس و روانکاری بلبرینگ الکتروموتور

 

گریس: ماده جامد یا نیمه جامدی است که از روغن معدنی و صابون های صنعتی با مواد شیمیایی مختلف ترکیب شده است. گریس در مواقعی که دمای کار زیاد نیست به کار می رود و برای روغن کاری بیرینگ ها و یاتاقان ها از آن استفاده می شود،گریس علاوه بر کاهش اصطکاک یاتاقان ها وبلبرینگ ها آنها را در مقابل زنگ زدگی ، ضربات ناگهانی و فشا زیاد محافظت می کند.

والوالین: نوعی گریس مقاوم است که در مواقعی که گریس های معمولی نتوانند از اثرات شدید آب و رطوبت و دما جلوگیری کنند به کار می رود. والوالین به رنگ سبز متمایل به مشکی است و تا دمای 170 درجه سانتیگراد را تحمل می کند. از این رو به گریس نسوز نیز معروف است.

لازم به ذکر است که برا انجام کار باید مثل همیشه نکات ایمنی را در نظر داشت.

لباس کار مناسب، دستکش و کفش ایمنی و استفاده از برس برای شستشو از مواردی است که باید رعایت شود همچنین از تماس مستقیم دست خود به قطعات بدون دستکش و برس پرهیز گردد.

وسایل و ابزار مورد نیاز برای روانکاری الکتروموتور

آچار تخت ،آچار بوکس،آچار رینگی،پیچ گوشتی دو سو و چهار سو،گریس پمپ،روغن دان،روغن موتور،والوالین،گریس،تشت یا وان،آب گرم،برس مویی یا سیمی یک عدد،مواد شوینده،کمپرسور باد،میز کار،استاتور نگهدار،چکش فلزی و پلاستیکی،سمبه

 

تمیز کردن و روغن کاری الکترو موتور ها

مراحل روغن کاری و تمیز کردن الکتروموتور

  1. قطعات موتور را جدا کنید سپس در حالی که ماسک زده اید گردو خاک قطعات جدا شده را با فشار هوا تمیز کنید.
  2. وان را تا نیمه از آب گرم یا محلول آب گرم و شوینده تا حدود  درجه پر کنید.
  3. درپوش ها و فن ها و روتور و سایر اجزای جدا شده را در داخل وان قرار داده و با برس بشویید.
  4. پس از شستن قطعات آن ها را در مجاورت هوای گرم قرار دهید و یا با استفاده از هوای فشرده آنها را خشک کنید.
  5. بلبرینگ ها را گریس کاری کنید. برای گریس کاری بلبرینگ ها از گریس پمپ استفاده می شود. مقداری گریس در داخل گریس پمپ ریخته و از جایگاه مخصوص گریس کاری بلبرینگ ها را گریس کاری نمایید.
  6. بوش ها و یاتاقان ها را روغن کاری کنید. برای روغن کاری از روغن دان استفاده کنید. درپوش های محل مخصوص روغن کاری را بلند کرده و با روغن دان به روغن کاری بپردازید.
  7. بسیاری از یاتاقان ها که در مجاورت رطوبت بیشتر قرار دارند از طریق مخازن روغن تعبیه شده در محل یاتاقان روغن کاری می شوند.روغن از مخان توسط فتیله یا الیاف با استفاده از خاصیت اسمزی،بالا رفته و همواره یاتاقان ها را روغن کاری می کند.
  8. پس از پایان روغن کاری و گریس کاری قطعات باز شده را جمع آوری کنید.بدین صورت سرویس الکترو موتور به پایان می رسد.
  9. توصیه می شود هر شش ماه یک بار و حداقل سالی یک بار موتور ها را به طور کامل سرویس کنید.
  10. درپوش یاتاقان ها را باز کنید و با استفاده از روغن دان مخزن روغن را پر کنید و سپس درپوش را ببندید.

مراحل روغن کاری موتور های تک فاز و سه فاز به یک صورت است.

بیشتر بخوانید :

در ادامه این مطلب میتوانید توضیحات جامع تری از انواع سیستم های روغن کاری مرسوم را برای تجهیزات صنعتی مطالعه بفرمایید.

روش های مرسوم روغن کاری الکتروموتور و تجهیزات دوار

بدیهی است که هر موتور الکتریکی یا تجهیزات گردشی برای رسیدن به حداکثر کارامدی نیازمند روغن کاری است. البته باید توجه داشت که همه روان کننده ها و سیستم های روان کاری یکسان نیستند. برای نمونه روان کاری ساده با گریس ممکن است در برخی موارد کافی باشد در حالی که در شرایط دیگر به سیستم های روغن در گردش و ترکیباتی از روغن خاص نیاز باشد. در این مقاله به بررسی روش های روغن کاری الکتروموتور و تجهیزات دوار میپردازیم.

هنگام انتخاب روانکار مناسب برای موتور الکتریکی درک مزایا و معایب هر گزینه بسیار مهم است. استفاده از روش روانکاری اشتباه ، ویسکوزیه ، وزن ، مواد افزودنی یا نوع گریس با عملکرد کارامد و طول عمر قطعه رابطه مستقیم دارد.

خب در ادامه دو روش مرسوم و متفاوت سیستم روغن کاری معمولی و اتوماتیک را برای تجهیزات دوار و موتور های الکتریکی بررسی خواهیم کرد.

 

گریس کاری بلبرینگ الکتروموتور

روش های سنتی و مرسوم روغن کاری (روانکاری)

این سیستم های روان کاری ، روغن کاری ثابتی را برای ماشین ها به صورت کنترل شده اعمال میکنند تا گرما،اصطکاک و سایش وخوردگی زودرس را در قطعه ( یاتاقان یا بلبرینگ) کاهش دهند. با این وجود اولین قدم این است که به توصیه ها و الزامات شرکت سازنده قطعه توجه کنیم.

  • روانکاری گریس

این روان کننده های نیمه جامد به دلیل ترکیب غلیظ و چسبناکی که دارند کاملا شناخته شده هستند. گریس مانند روغن سیال نیست و برای محافظت در برابر خوردگی و جلوگیری از سایش و کاهش اصطکاک در جای خود باقی میماند و مانند روغن سرازیر نمیشود و کمتر تحت تاثیر نیروی گریز از مرکز قرار میگیرد.

با این حال به دلیلی چگای گریس برای کاهش تجمع گرما در تجهیزات و ماشین آلات دوار گزینه ایده آلی نیست.بنابراین گریس معمولا در لوله هایی از پیش بسته بندی شده برای استفاده آسان در یک دستگاه گریز زن دستی یا مکانیکی قرار میگیرد.

  • سیستم روانکاری پاششی

خیلی از مردم با این روش روغنکاری آشنایی دارند . چراکه این روش یکی از ویزگی های موتورهای احتراقی است.این سیستم نیاز به یک اتصال بین روغن یا محفظه روغن با موتور دارد. با چرخش قطعات داخلی موتور در طول حرکتشان ، روغن به سایر قسمت های بالای موتور پاشیده میشود. همانطور که روغن پاشیده شده توسط گرانش به پایین حرکت میکند . قسمت های سیلندر و موتور روان و خنک می شوند. این روش برای موتور های با سرعت بیش از معمول با احتیاط استفاده میشود. زیرا چرخش بیش از حد ممکن است کارایی و خاصیت روغن را از بین ببرد.

  • سیستم روغن کاری قطره ای

این روش روغن کاری الکتروموتور برای تجهیزات با سرعت پایین یا متوسط مناسب است. با استفاده از یک مخزن روغنی قابل دسترسی، روغن از طریق یک لوله با روند و سرعتی ثابت وارد میشود. دریچه سوزنی نصب شده در نقطه روغن کاری الکتروموتور به اپراتور اجازه میدهد تا به راحتی و بر اساس نیاز مقداری روغن وارد دستگاه کند.

مخازنی که فقط یک بلبرینگ را روغن کاری میکنند سیستم تک نقطه ای و مخازنی که چند بلبرینگ را ساپورت میکنند سیستم روغن کاری قطره ای چند نقطه ای نامیده می شوند.

  • سیستم تغذیه اجباری روغن forced oil feed system

این سیستم روغن کاری برای موتور ها و تجهیزات با سرعت بسیار بالا مانند کمپرسورها،گیربکس ها، پمپ های تغذیه بویلر و ژنراتور های توربین مناسب است.

در این سیستم هرچه سرعت کار بالاتر میرود برای روان کاری و خنک کنندگی روغن بیشتری به داخل وارد میشود. پمپ روغن ، روغن را قبل از ورود به قطعه تحت شار قرار میدهد. در سیکل این فرایند روغن از طریق یک خنک کننده روغن به گردش در می آید.

سیستم روغن کاری اتوماتیک

این سیستم های خودکار مقدار مشخصی از روان کننده را در فاصله های زمانی کوتاه و به صورت مکرر به تجهیزات وارد میکنند. این سیستم برای الکتروموتور های عملیاتی و تجهیزاتی که با مشکلات دسترسی همراه هستند ، یا مکان های با منابع انسانی محدود مناسب هستند. ویژگی بارز این سیستم کاهش هزینه های عملیاتی است.  با استفاده از روش های اتوماتیک و مانیتورینگ و بازرسی های پیشگیرانه در دراز مدت میتوان بازدهی یک سیستم را به شکل قابل ملاحظه ای افزایش داد.

همه سیستم های خودکار روانکاری از قسمت های زیر تشکیل شده اند :

  • مخزن و پمپ برای ذخیره سازی و انتقال
  • کنترل کننده برای فعال کردن
  • خطوط انتقال
  • دریچه یا انژکتور برای اندازه گیری و رها سازی روغن
  • خطوط تغذیه برای اتصال انژکتور ها به نقاط مورد نظر

با توجه به نیاز پروژه از یکی از سیستم های روانکاری میتوان استفاده کرد .

  • موازی تک خطی : از یک خط برای رساندن و برگرداندن روغن استفاده میشود.
  • موازی تک خطی : مانند مورد بالا است اما از دو خط برای تامین روغن از مخزن و برگرداندن آن به مخزن استفاده میشود.
  • چند خطی : دارای یک موتور محرک کمکی برای باز و بسته کردن بادامک ها برای پخش روغن در نقاط مختلف.

مزایای روان کاری با سیستم اتوماتیک

در حالی که روش روغن کاری اتوماتیک نیاز به سرمایه اولیه بیشتری نسبت به روش های سنتی دارد.اما در دراز مدت این هزینه ها پوشش داده خواهد شد.

  1. هر قسمت مشخص از دستگاه به میزان مورد نیاز روغنکاری میشود.
  2. شرایط کار امن تر با توجه به نگهداری منظم
  3. اصطکاک کمترباعقث میشود مصرف انرژی هر روز کاهش یابد.
  4. روغن کاری در حین کار الکتروموتور و دستگاه انجام میشود.
  5. تولید بیشتر به دلیل کمتر شدن زمان خوابیدن کار و قطعی سیستم.

تاثیر روش های مختلف نصب بر دما و عملکرد بلبرینگ الکتروموتور

موتورها اغلب به دو روش کلی نصب به روی پای و نصب بوسیله فلنج به تجهیزات و دستگاه ها نصب میشوند.

الکتروموتورهای با نصب B35 پایه فلنج در مقایسه با الکتروموتور های B3 (پایه) علاوه بر پایه به وسیله فلنج نیز به تجهیزات متصل میشوند . این کار باعث تثبیت شفت موتور در جهت عمودی و افقی میشود و ارتعاش و حرکت موتور کنترل میشود.

به طور طبیعی پوشش فلنج موتور از خروج گرمای ساطع شده از سیستم بلبرینگ و روغن و ارتباط با محیط بیرون جلوگیری میکند.

تزریق و تخلیه روغن بلبرینگ

برای اکثر الکتروموتورها سیستم بلبرینگ نیاز به ساختار تزریق و تخلیه بدون توقف روغن دارد.برخی موتورها فقط دارای سوراخ تزریق روغن هستند و سوراخ تخلیه ندارند . که این مورد برای موتورهای کوچک اشکالی ایجاد نمیکند.اما برای الکتروموتورهای بزرگ به ویژه آن موتورهایی که نیاز به تعویض مکرر گریس دارند مشکلی جدی ایجاد خواهد کرد. و ممکن است که گریس به فضای داخلی موتور راه یابد و باعث بروز مشکلات کیفی شود.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *