پلاک الکتروموتور

مشخصاتی که روی پلاک الکتروموتور درج شده برای استفاده بهینه در طراحی و راه اندازی صحیح به کار می رود و شامل نکاتی میشود که گاهی بی توجهی به آن باعث بهره بری کمتر و خسارت به تجهیزات الکتریکی می گردد.خواندن این مقاله به شما کمک میکند تا در پلاک خوانی الکتروموتور مشکلی نداشته باشید.

برروی موتورهای الکتریکی پلاکی توسط کارخانه نصب می گردد که کلیه اطلاعات  مربوط به موتور برروی آن برای راه اندازی نوشته می شود و در صورتی که موارد اعلام شده به درستی رعایت نشود موتور می سوزد و یا عمر مفید آن کاهش پیدا می کند.

لذا دقت به این اطلاعات و دانستن اینکه دقیقا چه نوع موتوری میخواهید تهیه کنید بسیار مهم میباشد.

پلاك خوانی الكتروموتور کمک زيادی به طراح و راه انداز برای طراحی مدار مورد نظر و انتخاب صحيح كنتاكتور و بی متال و… مي نمايد.

 

 

• استاندارد بین المللی IEC و NEMA
• راندمان و مقررات مصرف انرژی الکتروموتور

تطبیق لیست درخواست شرکت ها با مشخصات پلاک الکتروموتورها

معمولا مسولان خرید شرکت ها با لیست درخواستی از مشخصات الکتروموتورهای مختلف مواجه هستند که باید برای خرید آن اقدام کنند. اطلاع از مفاهیم کلی و علایم نوشته شده در درخواست ها میتواند در تهیه کالای درخواستی و ارتباط با فروشنده ها به ایشان کمک کند.

به همین منظور پیشنهاد ما این است که افرادی که اطلاعات کافی برای خرید الکتروموتور ندارند این مقاله را به صورت کلی مطالعه کنند تا در پروسته خرید و استعلام و دریافت پیش فاکتور ذهنیت بهتری از کالای درخواستی و مورد نظر شرکت داشته باشند.

شما میتوانید درخواست خرید شرکت را به مشاوران فروش مجموعه آبادگرموتور از طریق پیام رسان ها ارسال فرمایید.

تعاریف و علائم روی پلاک الکتروموتور

1. No = شماره ساخته شده توسط كارخانه
2. Type = شامل كليه مشخصات فني الكتروموتور كه در كاتالوگ كارخانه موجود بوده و يا در مكاتبه با كارخانه یا هنگام خرید بايد به آن اشاره شود. از روی تایپ موتور میتوانید مشخصات مهمی نظیر سایز فریم تعداد پل و سری ساخت یک موتور را متوجه شوید.
3. A = حداكثر جريان مجاز الكتروموتور را نشان مي دهد كه ميزان جريان نبايد بيشتر از مقدار فوق و بلكه هميشه الكتروموتور طوری انتخاب شود كه زير مقدار فوق كار كند.
4. V = ولتاژ كاری الكتروموتور می باشد كه نبايد ولتاژ بيشتر و يا كمتر به سيم پيچ های الكتروموتور اعمال گردد.
5. HZ 50 : الكتروموتور بايد در فركانس50 هرتز كار كند (برق ايران)
6. HZ 60 : الكتروموتور بايد در فركانس 60 هرتز كار كند (فركانس برق برخي كشورها)
7. R.P.M یا U/min  = نشان دهنده دور الكتروموتور در يك دقيقه در روی شفت خروجي مي باشد. موتورهای الکتریکی به صورت معمول 700 دور 900 دور و 1400 دور و 3000 دور هستند. برای تغییر و کاهش دور از درایو ها و گیربکس های صنعتی استفاده میشود.
8. HP و KW = مقدار توان نامی الكتروموتور را نشان مي دهد. 
9.  S =  رژیم کاری – عموما رژیم کاری الکتروموتور ها S1 یا دائم کار است.
10. IP = ميزان حفاظت بدنه الكتروموتور در مقابل گرد و غبار و آب و .. و طبق جدول زير مي باشد که با دو عدد بعد از حرف IP شناسایی میشود. 
11. CL = کلاس عایقی (میزان مقاومت عایق ها در برابر حرارت)
12. Cosφ ضریب توان یا پاور فکتور است . به نسبت توان واقعی به توان ظاهری گفته میشود. عددی بین صفر و یک . هرچه بیشتر باشد یعنی موتور اتلاف انرژی کمتری دارد.
13. N.M نیوتن متر یا نیوتن-متر، یکای اندازه‌گیری گشتاور در سامانه استاندارد بین‌المللی یکاها است. 
14. μF = میزان ظرفیت خازن ها در الکتروموتور های تک فاز
15. IM که مخفف کلمه International Mounting است و عدد و حرف ذکر شده بعد از آن نوع نصب موتور را مشخص میکند.
16. KG = وزن موتور الکتریکی

• نکته 1 : اگر روی الکتروموتور نوشته شده بود 220/380 به این معنی میباشد که موتور در شبکه برق 110 ولت که در برخی کشور ها استفاده میشود باید به صورت مثلث و در کشور هایی مانند ایران که ولتاژ 220 ولت دارند باید به صورت ستاره بسته شود.
• نکته 2 : RPM دور موتور الکتروموتور می باشد که با فرکانس رابطه مستقیم دارد به طوری که الکتروموتور مثلا 50 هرتز 1500 دور در دقیقه با برق 60 هرتز دیگر 1500 دور در دقیقه نیست و بیشتر است.

همچنین بخوانید: الکترو موتور یا دینام چیست؟

حفاظت بدنه الکتروموتور

IP (International Protection)

این نوع درجه بندی که بر روی پلاک موتورها نیز درج می شود، حفاظت بدنه دستگاه های برقی را در برابر تماس انسان با حیوانات و نیز برخورد اجسام سخت خارجی و نفوذ آب یا مایعات دیگر به داخل آن ها معین می کند. درجه حفاظت بدنه ها و محفظه ها با استفاده از دو حرف IP (International Protection) و دو عدد یک رقمی که بعد از آنها می آید مشخص می شود.

عدد اول بعد از حروف که عدد مشخصه اول نامیده می شود، درجه حفاظت دستگاه را در برابر تماس انسان با حیوانات یا برخورد اجسام و ذرات جامد و سخت خارجی، نشان می دهد. این عدد می تواند از صفر تا ۶ باشد. عدد دوم بعد از حروف IP که عدد مشخصه دوم نامیده می شود، نشان دهنده درجه حفاظت دستگاه در برابر نفوذ مایعات و مخصوصاً آب است. این عدد بین صفر تا ۸ انتخاب می شود. 

گاهی اوقات نیز از کد سه رقمی استفاده می شود که یک رقم آن مربوط به شرایط محیطی است. در جدول زیر معانی هر یک از رقم های اول و دوم بعد از IP را مشاهده می کنید. همچنین بر روی برخی دستگاه ها از علائم خاصی، مشابه علائم جداول استفاده می شود. توضیحات هر یک را می توان از جدول ها استخراج کرد. به عنوان مثال اگر بر روی پلاک موتوری IP44 نوشته شده باشد بیانگر آن است که این موتور در مقابل اجسام خارجی بزرگتر از قطر 1 میلی متر و همچنین در مقابل پاشیده شدن آب حفاظت شده است.

 معمولاً ماشین ها در مقابل اشياء خارجی و آب تا اندازه ای محافظت می شوند. بدیهی است، هر چه این حفاظت کامل تر باشد، قیمت ماشین نیز گرانتر خواهد بود. لذا، در بسیاری از موارد، حفاظت بالا از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست. از این رو، فقط در مواردی که لازم باشد، حفاظت بالا انجام می گیرد. کارخانه سازنده جهت اطلاع مصرف کننده و درجه حفاظت ماشین را روی پلاک آن درج می کند.توجه به کلاس حفاظت بدنه در پلاک خوانی الکتروموتور بسیار مهم است.

حفاظت بدنه در برابر مایعات عدد دوم IP عدد اول حفاظت بدنه در برابر جامدات بدون حفاظت 0 0 بدون حفاظت در برابر آب عمودی 1 1 در برابر جامدات بزرگتر از 50 میلیمتر در برابر آب عمودی تا زاویه 15 درجه 2 2 در برابر جامدات بزرگتر از 20 میلیمتر در برابر آب عمودی تا زاویه 60 درجه 3 3 در برابر جامدات بزرگتر از 2.5 میلیمتر در برابر پاشش آب در همه جهات 4 4 در برابر جامدات بزرگتر از 1 میلیمتر حفاظت در برابر پاشش فواره ای آب 5 5 حفاظت در برابر گرد و غبار حفاظت موقت برابر غرق شدگی از 0.15 متر تا 1 متر 6 6 حفاظت کامل در برابر گرد و غبار محافظت کامل در برابر غرق شدگی 7

انواع عایق های الکتریکی در صنعت برق 

1-گازی مانند SF6

2-مایع مانند روغن عایق ترانسفورماتوری کابل

3-جامد مانند میکا

انواع عایق های جامد الکتریکی 

1-کتان ابریشم

2-کتان سلولز (کاغذ و چوب)

رزینها-لعاب- اپوکسی-پولیمر

میکا-فیبر-شیشه

میکا-فیبر-شیشه-سیلیکون-اپوکسی

میکا-فیبر-شیشه-سیلیکون-اپوکسی (کلاس بالاتر)

میکا-شیشه-سیلیکات-سیلیکون-(NOMEX)

عایق رده Y

عایق های رده Y از مواد یا ترکیب موادی مانند پنبه، ابریشم، کاغذ، سلولز، چوب و غیره که به روغن اغشته یا غوطه ور نشده باشند تشکیل می شود.

مواد رده ی Y برای ماشین های الکتریکی و دستگاه های الکتریکی مناسب نیستند زیرا سریع فاسد شده و جذب رطوبت بالایی دارند.

عایق رده A

عایق های رده ی A مواد یا ترکیب موادی مانند پنبه، ابریشم و کاغذ هستند که به عایق مایعی مانند روغن آغشته شده یا روی آنها را پوشانده و یا در آن فرو برده شده اند. سایر مواد که تجربه نشان دهد که در حدود درجه حرارت رده A  کار می کنند، در این رده جای دارد. مواد رده Y که با صمغ های طبیعی، سلولز و روغنهای عایق و غیره آغشته می شوند عایق رده A را تشکیل می دهند. همچنین در این رده ورقهای چوبی و کاغذ لاک دار جای دارند.

عایق رده E

عایق های رده E مواد یا ترکیبات موادی هستند که تجربه و آزمایش نشان دهد که با درجه حرارت این کلاس کار میکنند (موادی که درجه حرارت پایداری حرارتی آنها نا  درجه سانتیگراد بالا تر از درجه حرارت مواد رده A است). مانند لعاب های مصنوعی پنبه و ورقهای کاغد لا چسب فرمالدئید و غیره.

عایق رده B

عایق های رده B مواد یا ترکیب موادی مانند میکا، الیاف شیشه ای (فایبرگلاس) پنبه نسوز با چسب مناسب می باشند. سایر مواد و ترکیبات غیر آلی که با درجه حرارت رده B کار میکنند میتوان در این رده به حساب آورد.مانند میکا الیاف شیشه ای، پنبه نسوز با چسب مناسب که به صورت ورقه های میکا، شیشه و پنبه نسوز در آید.

عایق رده F

عایق های رده F مواد یا ترکیب موادی مانند میکا الیاف شیشه ای ،پنبه نسوز با مواد چسبان مناسب هستند. سایر مواد و ترکیبات غیر آلی که به تجربه بتوانند با درجه حرارت رده F کار کنند در این رده جای میگیرند (موادی که پایداری حرارتی آنها اجازه می دهد که در درجه سانتیگراد بالا تر از مواد رده  B کار کنند.)

• اکثر الکتروموتور های موجوددر بازار دارای کلاس عایق بندی F هستند.

عایق رده H

عایق های رده H موادی مانند سیلیسیم مرتجع (خمیری) و ترکیب موادی مانند میکا،الیاف شیشه ای، پنبه نسوز با چسب مناسب مانند صمغ های سیلیسیم می باشند. سایر مواد یا ترکیب موادی که تجربه و آزمایش نشان دهد که با درجه حرارت رده H کار میکنند در این رده پذیرفته می شود.

عایق رده C

عایق های رده C مواد یا ترکیب موادی مانند میکا، چینی، شیشه و کوارتز با یا بدون چسب غیر آلی می باشند. سایر مواد یا ترکیب موادی را که تجربه نشان دهد که در درجه حرارت رده C کار می کنند جزو این رده قرار می گیرند.

 

رژیم های کاری الکترو موتور های سه فاز و تک فاز

توضیحات	نوع عملکرد	علامت عملکرد
عملکرد پیوسته مداوم	continus runing duty	S1
عملکرد در زمان کوتاه یا موقت	short time or temporary duty	S2
عملکرد غیر دایمی متناوب در بازه های عملکردی یکسان	intermittent periodic duty	S3
عملکرد غیر دائمی متناوب با راه اندازی	intermittent periodic duty with starting	S4
عملکرد غیر دائمی متناوب با ترمز	intermittent periodic duty with breaking	S5
کارکرد پیوسته عملکرد متناوب	continus operation with periodic duty	S6
کارکرد پیوسته با عملکرد متناوب با ترمز	continus operation with periodic dut with breaking	S7
کارکرد پیوسته با عملکرد متناوب در رابطه با بار/سرعت متغیر	continus operation with periodic dut with related load /spead changes	S8
عملکرد غیر متناوب همراه با تغییرات سرعت	duty with non periodic load and spead variations	S9

عملکرد یا Duty که بر روی پلاک الکتروموتور درج میشود. پارامتری است که نشان دهنده عملکرد ایمن الکتروموتور در یک بازه زمانی است. عملکرد عمومی الکتروموتورها S1 یا دائم کار است.

رژیم کاری S1

شکل مقابل نمودار بار، تلفات الکتریکی اشباع حرارتی الکترو موتور با نوع کار S1 را نشان میدهد.

الکتروموتور تحت بار نامی به درجه حرارت پایدار و ثابت میرسد.

در رژیم کاری S1 الکترو موتور بدون وقفه کار میکند بدون آنکه دمای آن از دمای مجاز تجاوز کند.

رژیم کاری S2

شکل مقابل نمودار بار، تلفات الکتریکی و اشباع حرارتی الکتروموتور با نوع کار S2 را نشان میدهد.

زمان کار الکترو موتور کوتاه است.

زمان های بارگذاری استاندارد در رژیم S2: 10،3،60،90 دقیقه است.

رژیم کاری S3

شکل مقابل نمودار بار، تلفات الکتریکی و اشباع حرارتی الکترو موتور با نوع کار S3 را نشان می دهد. ضریب کاری یا ED های استاندارد: 15-25-40 و 60% است.

اگر مدت زمان سیکل معلوم نباشد آن را 10 دقیقه در نظر میگیرند.

رژیم کاری S4

شکل مقابل نمودار بار، تلفات الکتریکی و اشباع حرارتی الکتروموتور با نوع کار S4 را نشان می دهد.

در S4 کار شبیه S3 است، در این حالت جریان راه اندازی، الکتروموتور را بیشتر گرم میکند.

رژیم کاری کاری S5

شکل زیر نمودار بار، تلفات الکتریکی و اشباع حرارتی الکتروموتور با نوع کار S5 را نشان می دهد.

در S5 کار شبیه S4 است، در این حالت یک نوع ترمز الکتریکی (ترمز جریان مستقیم،ترمز جریان معکوس) در نظر گرفته شده است که الکتروموتور را بیشتر گرم میکند.

D:مدت زمان راه اندازی

N:مدت زمان کارکرد در بار ثابت

F:مدت زمان ترمز (اتصال به منبع در جهت عکس حرکت)

R:مدت زمان استراحت و قطع از منبع

رژیم کاری S6

شکل زیر نمودار بار، تلفات الکتریکی و اشباع حرارتی الکترو موتور با نوع کار S6 را نشان میدهد.

در S6 کارشبیه S3 است، در زمان وقفه یا استراحت، الکترو موتور در حالت بدون بار قرار می گیرد و خاموش نمی شود.

N: مدت زمان کارکرد در بار ثابت

V: مدت زمان کارکرد در بی باری

Tmax: بیشینه درجه حرارت بدست امده درطول چرخه

رژیم کاری S7

شکل زیر نمودار بار، تلفات الکتریکی و اشباع حرارتی الکترو موتور با نوع کار S7 را نشان می دهد.

در S7 الکتروموتور بدون وقفه کار می کند به لحاظ راه اندازی مداوم و ترمز الکتریکی الکترو موتور بیش از معمول گرم می شود.

نوع ترمز این مدل تغذیه سیم پیچ ها با جریان مستقیم است.

رژیم کاری S8

شکل زیر نمودار بار، تلفات الکتریکی و اشباع حرارتی الکترو موتور با نوع کار S8 را نشان می دهد.

ذر S8 کار شبیه S7 است فقط تعییر دور به وسیله تغییر قطب ها انجام می شود.

 

 

رژیم کاری S9

در این نوع ماشین های الکتریکی در مدت یک سیکل کاری تغییرات سرعت و بار بر حسب تغییرات بار وارده از طرف سیستمی که به ماشین بار وارد می نماید. پریود های مختلفی اعم از حالت قطع، استراحت R، راه اندازی D، بی باری V، بار های مختلف N بار بیش از حد نامی S، پریود های مختلف ترمز و همچنین سرعت های مختلف وجود داشته. نوع کار در پلاک نامی ماشین ها تنها به صورت S9 مشخص گردیده است.

رژیم کاری S10