سرویس و تعمیر و نگهداری تجهیزات الکتریکی و الکتروموتورها

انواع سرویس و نگهداری تجهیزات الکتریکی

1-تعمیرات پس از وقوع خرابی

Corrective (break down) maintenance/ failure base

2-تعمیرات پیشگیرانه

Preventive maintenance (PM)/time base

3-تعمیرات پیشگویانه

Predictive maintenance (PDM)/condition monitoring base (CM)

4-تعمیرات آینده سازانه ( بهینه سازی)

Proactive maintenance (PAM)/rehabilitation

 

عمر تجهیزات الکتریکی

عمر تجهیزات الکتریکی به عواملی همچون کیفیت (مانند استاندارد-طارحی-انتخاب کلاس عایقی و مواد مناسب از سازنده معتبر) با توجه به درجه حرارت و شرایط محیطی محل کار و عوامل مخرب (حرارت – رطوبت- مواد شیمیایی و آلودگی- لرزشو ضربه مکانیمی و اتصال کوتاه) بستگی دارد که رعایت هر یک از موارد ذکر شده میتواند به طرز قابل ملاحظه ای عمر تجهیزات را افزایش دهد که این امر مستلزم استفاده از نیروی طراح و نصاب متخصص میباشد.

تنش های حرارتی:

تنش های حرارتی را برای کارکرد نرمال در مرحله طراحی در نظر میگیرند.ولی حوادث غیر نرمال مانند اضافه بار و اتصالات کوتاه متعدد باعث افزایش درجه حرارت عایقها بیش از مقداری که در طراحی در نظر گرفته شده گشته و در نتیجه باعث کاهش عمرتجهیزات و عایق ها میگردد. جهت جلوگیری از این عامل عناصر حساسی جهت اندازه گیری درجه حرارت عایق ها در ژنراتور تعبیه میگردد.

تنش های مکانیکی:

تنش های مکانیکی به تعداد زیاد و به طروق مختلف در ماشینها بوجود می آید ولی نتیجه آن یکسان بوده و باعث شکستگی عایق شینه که نتیجه آن اتصال کوتاه در حلقه های یک کوپل،اتصال زمین و یا اتصال ف به فاز میگردد.  مهم ترین عامل صدمات مکانیکی حرکت کوپل ها در قسمت های انتهایی بوده و بیشتر در اتصالهای کوتاه بوجود می آید.

تنش های محیطی:

آخرین مساله که باعث صدمه دیدن عایق های ماشین های الکتریکی میگردد آلودگی محیطی بوده و این آلودگی میتواند ذرات هادی یا بخارات اسیدی باشند. برای جلوگیری از این امر سیم پیچ های ماشین های الکتریکی را با وارنیش مخصوص میپوشانند.ماشین هایی که دارای سیستم خنک کنندگی باز می باشند بیشتر در معرض الودگی محیط بوده و به مرور زمان ذرات موجود در هوا روی عاق های سیم پیچی یا روی هسته می نشینند.

اگر آلودگی را به وسیله روش های مشخص شده در زمانهای برنامه ریزی شده از روی عایق ها بردارند احتمال اینکه آسبی به ژنراتو نرسد بیشتر است. ولی اگر آلودگی روی قسمت های مختلف ماشین به مدت طولاتی باقی بماند ، باعث کاهش تبادل حرارتی میگرددکه نتیجه آن افزایش درجه حرارت شینه های ماشین و در نهایت عمر موتور بسیار کاهاش می یابد . در بعضی از مکان ها که آلودگی به صورت ذرات غبار است ممکن است مسیر های تهویه بسته گردد و این عمل باعث افزایش درجه حرارت در نقاط مختلف شده که نتیجه ای جز از کار افتادن تجهیزات ندارد.

لذا توصیه میشود که در طراحی و تهیه تجهیزات الکتریکی و الکترو موتور های خود حتما شرایط توضیح داده شده را بررسی فرمایید .

انواع آزمایش موتورهای الکتریکی

1-آزمایش های روتین که شامل موارد زیر می شود:

  • کنترل بیرینگ ها
  • کنترل عایق
  • اندازه گیری مقاومت اهمی
  • اندازه گیری لرزش
  • آزمایش اتصال کوتاه
  • آزمایش بی باری
  • آزمایش ولتاژ زیاد

2-آزمایش های نوعی

2-1 آزمایش های روتین

2-2 آزمایش منحنی بی باری

2-3 آزمایش تحت بار

2-4 آزمایش راه اندازی و کارکرد گرم[

عوامل گرم کردن و سوختن الکتروموتورهای القایی سه فاز و تکفاز

  • بار زیاد
  • ولتاژزیاد
  • ولتاژ کم
  • فرکانس زیاد
  • فرکانس کم
  • رطوبت
  • افزایش بیش از حد درجه حرارت محیط
  • راه اندازی نا مناسب
  • عدم بالانس محوری و شعاعی
  • لرزش بیش از حد مجاز
  • خرابی یاتاقان ها
  • جریان القایی محور موتور shaft current
  • هارمونیک ها
  • تهویه نا مناسب
  • عمل نکردن سیستم کنترلی
  • اتصال نامناسب موتور به شبکه
  • رژیم کاری نا مناسب
  • عدم سرویس و نگهداری
  • کلاس عایقی نا مناسب
  • مناسب نبودن IP  موتور
  • اختلاف هم سطحی روتور و استاتور
  • باز یا قطع شدن میله های روتور
  • تاب برداشتن محور روتور
  • آزاد شدن قفس از محور روتور
  • روان سازی نا مناسب
  • گیرپاژ بودن روتور در داخل استاتور
  • نبودن گلند کابل در جعبه ترمینال
  • نا مناسب بودن کابل تغدیه
  • نداشتن رله حفاظتی مناسب
  • تنظیم نبودن رله های حفاظتی
  • شکستگی رینگ های دو سر روتور
  • خراب شدن سیستم ترمز
  • دو فاز شدن
  • عدم تخلیخ هوا در سیستم آبرسانی
  • حرکت محوری بیش از حد مجاز
  • خرابی عایق یاتاقان
  • خرابی هسته استاتور
  • خرابی هسته روتور
  • خرابی محور روتور
  • نامناسب بودن زغالهای موتور
  • خرابی کلاج
  • خرابی کوپلینگ
  • خرابی گیربکس
  • اشکال مکانیکی در قسمت بار
  • قرار گرفتن جسم خارجی بین روتور و استاتور
  • خرابی رینگ ها در موتور های روتور رینگی
  • اشباع شدن CT های حفاظتی موتور
  • خرابی سنسور های موتور
  • کالیبره نبودن سنسورهای موتور
  • ضربه و شوک های شبکه ای
  • حذف پوشش عایقی روی پیشانی کلاف ها
  • تنش های الکترو مکانیکی و الکترودینامیکی
  • استفاده از تمیز کننده های نامناسب
  • شل شدن پروانه های خنک کننده

در مورد عیب یابی و تعمیر الکترو موتورها بیشتر بخوانید 

آسیب های وارده بر استاتور و روتور الکترو موتور های AC

الف: آسیب دیدگی فیزیکی عایق بدنه

ب: درجه حرارت بیش از حد مجاز و در نتیجه شکنندگی عایق

ج: شکل نا منظم سیم پیچی و در نتیجه بوجود آمدن اختلاف پتانسیل بیش از حد بین آنها و احتمال آرک زدن

ح: وجود نیروهای گریز از مرکز در روتور

د: آلودگی و کثیفی،رطوبت و وجود گرد و غبار و روغن در سیم پیچی الکتروموتور که سبب کاهش مقاومت عایقی میگردد.همپنین به علت رسوبی شدن مانع تهویه مناسب و در نتیجه افزایش دما و آسیب رسیدن به عایق ها می گردد.

ذ: اتصال کوتاه در هادی ها ی روتور – هنگام تغییر بار در موتور به علت تغییر دما طول هادی تغییر میکند و عایق نمی تواند از این تغییر طول تبعیت نماید و در نتیجه به تدریج در بعضی از نقاط شروع به ترک خوردن و در نهایت عایق ها می شکنند و سبب اتصال کوتاه یک حلقه میگردند. معمولا این ترک ها در محل خروج هادی از شیار ها اتفاق می افتند.

ن: بالانس نبودن روتور باعث می شود که چرخش روتور متقارن نباشد و در نتیجه سبب لرزش و ارتعاش الکترو موتور می گردد. همچنین به یاطاقانها و بلبرینگ ها نیز صدمه وارد میکند.

و: اگر نگهدارنده های شینه های روتور استحکام کافی نداشته باشند، در اثر نیروی گریز از مرکز زیاد ناشی از سرعت بالای چرخش روتور، ممکن است به گوه ها فشار آمده و حتی شینه ها از داخل شیارها خارج شوند.

ه: بهره برداری از الکترو موتور در سرعتهای بیشتر از سرعت نامی که سبب آسیب رسیدن به یاطاقان ها و بلبرینگها میگردد و سبب لرزش زیاد موتور میگردد.

ل: وجود جسم خارجی سخت در فاصله هوایی (Air gap) بین روتور و استاتور که سبب آسیب رسیدن به شینه های روتور و استاتور و همچنینعناصر نگهدارنده روتور میگردد

ک: معیوب بودن ورقهای هسته روتور که سبب افزایش دمای موضعی می گرددرکه  این گرما به سرعت منتشر گشته و به سایر قسمت های هسته و نیز شینه های روتور صدمه وارد میکند و عمر عایق ها را نیز کم میکند.

گ: وجود حباب های ریز هوا بین عایق های شینه های روتور که سبب کاهش عمر عایقی می شود.

س: وجود فاصله هوایی بین هسته و شینه که این امر نیز سبب آسیب رسیدن به عایق شینه ها می گردد.

ش: رطوبت در داخل الکترو موتور سبب کاهش مقاومت عایقی عایق های شینه های روتور گشته و می تواند حتی موجب ارک زدگی هم شود

ر: وجود داشتن محدوده وسیع انبساط و انقباض ما بین عایق ها و نیز عایق ها با هسته که باعث می شود که لایه های عایق جابجا شود و از سطح هادی جدا شوند و حتی ترک بخورند و اتصالی موجب شود.

ظ: وجود اجسام خارحی سخت در فاصله هوایی بین روتور و استاتور باعث معیوب شدن ورقه های هسته و عایق سیم پیچی می گردد و حتی ممکن است سبب از بین رفتن های شینه ها نیز گردند.

ع: عدم بالانس روتور که سبب افزایش تنش مکانیکی و اصطکام گشته و فاصله هوایی نا متقارن بین روتور و استاتور را سبب گردد.